Voedingsadvies bij NAH (niet-aangeboren hersenletsel)

Waarom voeding belangrijk is bij NAH

Niet-aangeboren hersenletsel (NAH) ontstaat door een beschadiging van de hersenen na de geboorte, bijvoorbeeld door een beroerte, ongeluk of hersenbloeding. Het herstel na NAH kost veel energie. Daarnaast hebben sommige mensen moeite met kauwen, slikken (dysfagie) of zelf eten, waardoor het risico op ondervoeding toeneemt.

Een goede voedingstoestand ondersteunt het herstel van kracht, spiermassa en hersenfunctie. Ook helpt het om complicaties zoals infecties, spierafbraak en drukplekken te voorkomen.

• Ondersteunen van lichamelijk en cognitief herstel.
• Behouden of opbouwen van spiermassa en energie.
•  Voorkomen van ondervoeding en uitdroging.
•  Verminderen van risico’s op complicaties.

Belangrijke voedingsadviezen

1. Voldoende energie

Herstelprocessen en revalidatie vergen veel energie.

• Kies energierijke producten zoals volkorenbrood met notenpasta, volle zuivel, avocado, olijfolie, noten en zaden.
• Eet liever vaker kleine maaltijden (5–6 per dag) om vermoeidheid tijdens het eten te beperken.

2. Eiwit voor spier- en weefselherstel

Eiwit is onmisbaar voor het behoud van spiermassa en spierkracht.

• Richtlijn: 1,2–1,5 gram eiwit per kilogram lichaamsgewicht per dag.*
• Goede bronnen: vis, kip, eieren, magere of volle zuivel, peulvruchten, tofu, tempé, noten en zaden.

*Overleg met een diëtist voor een persoonlijk advies, zeker bij nierproblemen.

3. Aanpassen van voeding bij slikproblemen

Bij dysfagie kan het nodig zijn om voeding en dranken te verdikken of te pureren.

• Gebruik speciale verdikkingsmiddelen in overleg met een logopedist of diëtist.
• Zorg dat de voeding nog steeds energierijk en eiwitrijk is, ook in aangepaste consistentie

4. Voldoende vitamines en mineralen

• Vitamine C, E en antioxidanten uit groente, fruit en bessen ondersteunen herstelprocessen.
• Vitamine D en calcium zijn belangrijk voor spierfunctie en botgezondheid.
• Zink en magnesium spelen een rol bij wondgenezing en zenuwfunctie.

5. Goede vochtinname

Voldoende drinken is belangrijk voor hersenfunctie, bloedcirculatie en het voorkomen van obstipatie.

• Drink verspreid over de dag, tenzij er medische redenen zijn om vochtinname te beperken.
• Bij slikproblemen kan verdikt vocht of speciale drinkvoeding worden ingezet.

Praktische tips in het dagelijks leven

• Plan maaltijden en snacks op momenten dat u zich het meest fit voelt.
• Maak gebruik van energierijke drinkvoeding als het lastig is om voldoende te eten (altijd in overleg met een professional).
• Zet gezonde, gemakkelijk eetbare snacks klaar zoals yoghurt, zachte kaas, bananen of notenpasta op brood.
• Laat maaltijden bereiden of bezorgen op dagen met minder energie.

Wetenschappelijke onderbouwing

Onderzoek toont aan dat mensen met NAH een verhoogd risico hebben op ondervoeding, vooral door verminderde eetlust, slikproblemen en verhoogde energiebehoefte. Studies laten zien dat vroegtijdige voedingsinterventie de overlevingskansen, het herstel en de revalidatie-uitkomsten kan verbeteren. Richtlijnen van de European Society for Clinical Nutrition and Metabolism (ESPEN) adviseren snelle screening op ondervoeding, energierijke en eiwitrijke voeding, en waar nodig sondevoeding of verdikte dranken bij slikproblemen.

Bronnen:

1. Burgos R, et al. ESPEN guideline clinical nutrition in neurology. Clin Nutr. 2018.
2. Foley NC, et al. Nutrition interventions following stroke. Cochrane Database Syst Rev. 2021.
3. Gomes F, et al. Malnutrition risk in stroke patients. Clin Nutr. 2020.

Persoonlijk advies

Elke persoon met NAH heeft andere klachten en mogelijkheden. Uw voedingsbehoefte hangt af van uw gewicht, conditie, mate van herstel en eventuele slikproblemen. Een persoonlijk plan, opgesteld samen met een diëtist en waar nodig een logopedist, kan het herstel ondersteunen en complicaties voorkomen.

Bij Bodycare Fysiotherapie en Leefstijl werken we samen met ervaren diëtisten en logopedisten, zodat u altijd advies krijgt dat bij ú past.